Europa wil meer grip krijgen op grote internetbedrijven als Google en Meta (eigenaar van onder andere Facebook, Instagram en WhatsApp). Het Europees Parlement is het nu eens geworden over twee wetten om dit voor elkaar te krijgen. Wat gaan we hiervan meemaken?
Twee Europese wetten moeten grenzen stellen aan de macht van deze bedrijven en hen verantwoordelijkheden opleggen. Dit zijn de Digital Markets Act (DMA) en de Digital Services Act (DSA). De eerste is in december door het Europees Parlement gekomen, de tweede in januari.
Dit betekent dat het nu grotendeels duidelijk is hoe de DMA en DSA eruit gaan zien. Maar de teksten zijn nog niet definitief. Er moet nog onderhandeld worden met de Raad van de Europese Unie. In deze Raad zijn de 27 EU-lidstaten vertegenwoordigd.
Pas als deze onderhandelingen zijn afgerond, gelden in de hele Europese Unie dezelfde regels. In dit artikel leggen we uit waar het Europees Parlement mee heeft ingestemd en wat er voorlopig in de wet staat.
Wat zijn de Digital Markets Act (DMA) en de Digital Services Act (DSA)?
Dit staat nu in de Wet digitale markten
De Wet Digitale Markten zal zich waarschijnlijk richten op tien tot vijftien van de grootste internetbedrijven. Platforms die ten minste 45 miljoen mensen in Europa bereiken en ten minste tienduizend zakelijke klanten hebben, zullen onder de wet vallen. Dit is wat je misschien gaat merken:
- Messagingdiensten van techgiganten moeten hun app openstellen voor andere chatapps. Het moet bijvoorbeeld mogelijk worden voor een WhatsApp-gebruiker om te chatten met een Signal-gebruiker.
- Je moet alle apps die vooraf geïnstalleerd zijn op een smartphone of computer kunnen verwijderen, tenzij dit ervoor zorgt dat het apparaat niet meer werkt zoals bedoeld (wat bijvoorbeeld het geval is met de app om te bellen op je telefoon).
De wet zou je ook moeten beschermen bij het kopen van producten of diensten op belangrijke platforms:
- Platformen zoals Booking.com, de online winkel van Amazon en de App Store van Apple mogen bedrijven die daar actief zijn niet verhinderen om een hotelkamer, product of app op andere platformen (goedkoper) te verkopen.
- Bedrijven mogen geen misleidende vormgeving gebruiken, bijvoorbeeld om je tot kopen te verleiden (“Nog maar 3 kamers beschikbaar”).
- Internetgiganten mogen hun eigen producten of diensten niet voorrang geven op hun eigen platformen. Apple mag zijn eigen apps dus niet zomaar hoger in de App Store plaatsen. En Amazon en Google mogen hun eigen producten niet prominenter in hun webwinkel of zoekmachine zetten.
Daarnaast moet de DMA je privacy beter waarborgen:
- Bedrijven die persoonlijke gegevens over je verzamelen op meerdere platforms (zoals Meta op Facebook en Instagram) mogen die gegevens alleen combineren als je daar expliciet toestemming voor geeft.
- Persoonsgegevens van minderjarigen mogen helemaal niet commercieel worden gebruikt, zoals voor marketing of gepersonaliseerde advertenties.
Tot slot verplicht de DMA techgiganten om de Europese Commissie op de hoogte te stellen van plannen om andere internetbedrijven over te nemen. Op deze manier wil Brussel overnames voorkomen als ze nadelig kunnen zijn voor burgers, of als ze alleen bedoeld zijn om de concurrentie te verstikken.
Bedrijven die zich niet aan de DMA houden, kunnen een boete krijgen van 4 tot 20 procent van hun wereldwijde jaaromzet.
Cookie Consent Manager | Probeer het 2 weken gratis uit
Probeer onze betaalde plannen 2 weken gratis uit of maak een gratis account aan …
En dit is wat de Digital Services Act nu zegt
De DSA is niet alleen gericht op de reuzen, maar ook op kleinere internetbedrijven. Zeer grote online platforms – bedrijven die 45 miljoen mensen in Europa bereiken – hebben echter ook extra verantwoordelijkheden onder deze wet.
Iets wat je in het dagelijks internetgebruik snel zou moeten merken van de DSA is een verandering in de manier waarop sites je toestemming vragen om cookies te plaatsen.
Vaak hebben die meldingen een grote, groene knop voor “Akkoord”. Deze staat naast een minder prominente knop, met ingewikkelde menu’s erachter, voor als je liever niet hebt dat de site bestanden plaatst die je surfgedrag monitoren. De nieuwe wet moet dit soort praktijken aan banden leggen.
Daarnaast moet de DSA de online verspreiding van ongewenste inhoud tegengaan:
- Internetplatforms moeten optreden tegen wat illegaal is, zoals haatzaaien, maar ook inbreuk op auteursrecht of illegale handel.
- Het DSA definieert niet precies wat illegaal is: dat is vastgelegd in nationale wetten of andere regelgeving die voor de hele Europese Unie geldt.
- Bedrijven moeten de illegale berichten ontoegankelijk maken of verwijderen zodra ze ervan op de hoogte zijn. Daarbij staan ze voor de moeilijke taak om de vrijheid van meningsuiting te blijven garanderen. Als je vindt dat je bericht onterecht is verwijderd, moet je daar bezwaar tegen kunnen maken.
- De internetbedrijven kunnen hulp krijgen van instanties die deskundig zijn op het gebied van bepaalde illegale activiteiten, zoals de politie of organisaties die niet aan de overheid verbonden zijn, maar wel een maatschappelijk belang dienen. Dit zou ervoor moeten zorgen dat illegale berichten sneller verdwijnen.
De wet vereist ook transparantie van de bedrijven:
- Sociale media zoals Facebook en Twitter moeten duidelijk maken dat ze algoritmes gebruiken. Ze moeten ook uitleggen welke invloed deze hebben op de nieuwsfeed of tijdlijn van gebruikers.
- Bedrijven als Meta en Google moeten bij het tonen van advertenties duidelijk maken welke partij erachter zit en waarom de bezoeker ze te zien krijgt. Bezoekers moeten ook de optie hebben om geen gepersonaliseerde advertenties te zien.
Elke EU-lidstaat krijgt een toezichthouder die de DSA zal controleren. De Europese Commissie zal ook een oogje in het zeil blijven houden, vooral de zeer grote online platforms.
De internetgiganten zijn zo groot dat hun bestaan ook risico’s met zich meebrengt, is de gedachte. Bijvoorbeeld omdat hun keuzes de vrijheid van meningsuiting of het recht op privacy kunnen beperken, of omdat illegale berichten een heel groot bereik kunnen hebben.
Bedrijven die de DSA overtreden kunnen door de Europese Commissie worden beboet tot 6 procent van hun wereldwijde jaaromzet.
